Hoe voorkom je een schoorsteenbrand?
Wie droomt van een knusse avond bij een haard denkt vaak aan knisperend hout, een warme gloed en misschien een goed boek of een glas wijn binnen handbereik.
Wat minder mensen in gedachten houden, is dat een haard ook risico’s met zich meebrengt. Een schoorsteenbrand komt vaker voor dan je denkt.
Ieder jaar opnieuw raken huizen beschadigd, simpelweg omdat de haard niet goed werd onderhouden of verkeerd werd gebruikt.
In het overgrote deel van die gevallen gaat het om schade die met de juiste kennis voorkomen had kunnen worden.
Als je overweegt om een haard aan te schaffen of er al eentje in huis hebt, is het goed om stil te staan bij wat je kunt doen om dit risico te beperken. Want genieten van een vuur in huis is fijn, maar veiligheid moet altijd voorop staan.
Verantwoord stoken begint bij het juiste hout
Bij een houthaard is het belangrijk om stil te staan bij de basis: het hout dat je gebruikt. Niet ieder stuk hout is geschikt om te stoken. Hout dat nat is, of afkomstig is van rotte stammen, geeft meer rook en veroorzaakt aanslag in je schoorsteen.
Die aanslag hecht zich aan de binnenkant van het rookkanaal en bouwt zich langzaam op. Na verloop van tijd ontstaat er een dikke laag roet of creosoot, en precies dat is het brandbare spul waar je vanaf wilt blijven.
Gebruik altijd goed gedroogd hout dat bedoeld is voor in een houtkachel. Je herkent geschikt hout onder andere aan het feit dat het barstjes heeft aan de uiteinden en licht aanvoelt.
In Nederland geldt dat het vochtgehalte van brandhout niet boven de twintig procent mag komen. Meet dit eventueel met een vochtmeter als je twijfelt.
Hoe droger het hout, hoe schoner de verbranding en hoe minder rommel er achterblijft in je schoorsteen.
Laat je schoorsteen regelmatig vegen
Een van de meest effectieve manieren om een schoorsteenbrand te voorkomen, is het periodiek laten vegen van je schoorsteen. Doe dit minimaal één keer per jaar, bij voorkeur vlak voor het stookseizoen begint.
Tijdens het vegen wordt al het loszittende roet verwijderd en kan een vakman meteen zien of er bijzonderheden zijn. Bijvoorbeeld barsten, verstoppingen of te veel aanslag die extra aandacht vraagt.
Soms is het nodig om vaker te laten vegen. Bijvoorbeeld als je veel stookt, of hout gebruikt dat iets meer rook veroorzaakt. Neem in dat geval contact op met een erkende schoorsteenveger en overleg wat in jouw situatie verstandig is.
Goed onderhoud maakt echt het verschil tussen veilig stoken en onnodig risico nemen.
Laat je installatie inspecteren
Naast het vegen is het ook slim om jaarlijks je haard en schoorsteen te laten inspecteren. Een specialist kan dan controleren of alles nog goed functioneert.
Denk aan de aansluiting van je kachel, de trek van je rookkanaal en eventuele kleine gebreken die kunnen uitgroeien tot grotere problemen.
Op die manier voorkom je verrassingen én zorg je dat je haard optimaal blijft werken. Zeker bij oudere woningen is dit aan te raden, omdat daar het rookkanaal niet altijd voldoet aan de huidige eisen.
Hoe ontstaat een schoorsteenbrand?
Een schoorsteenbrand ontstaat doordat onverbrande deeltjes in de rook zich vastzetten aan de wand van het kanaal. Na verloop van tijd vormt zich een laag die steeds dikker wordt.
Als die laag vlam vat, spreken we van een schoorsteenbrand. De temperatuur in het rookkanaal loopt dan razendsnel op, wat kan leiden tot schade aan de schoorsteen zelf, maar ook aan het dak en de omgeving.
Creosoot is een van de grootste boosdoeners. Deze teerachtige substantie ontstaat vooral bij het stoken van nat hout of afvalhout. Creosoot brandt makkelijk en verspreidt snel hitte.
Om dit te voorkomen is het belangrijk om de juiste stooktechniek te gebruiken. Een methode die vaak wordt aangeraden is de Zwitserse methode, waarbij je het vuur van bovenaf aansteekt en de blokken in lagen opbouwt van klein naar groot.
Zo verbrandt het hout efficiënter en komt er minder rook vrij.
Wat als het toch misgaat?
Stel, je hebt alles goed gedaan, maar je merkt toch dat er iets mis is. Er komt een loeiend geluid uit de schoorsteen, je ruikt een scherpe brandlucht of je ziet vonken.
Dan is snel handelen cruciaal. Sluit de luchttoevoer van de kachel meteen af, zodat er minder zuurstof bij het vuur komt. Bel direct de brandweer.
Probeer niet zelf te blussen met water, want dat kan zorgen voor stoomexplosies. Gebruik liever zand, keukenzout of een poederblusser als je die in huis hebt.
Overweeg een alternatief: de elektrische haard
Sommige mensen vinden het idee van jaarlijks onderhoud of een rookkanaal reinigen wat teveel gedoe. Zeker als je niet per se de warmte van echt vuur nodig hebt, maar vooral de sfeer zoekt.
In dat geval is een elektrische haard het overwegen waard. De technologie is tegenwoordig zo ver gevorderd dat veel modellen bijna niet meer van echt vuur te onderscheiden zijn.
Elektrische haarden zijn beschikbaar in allerlei uitvoeringen: ingebouwd in de muur, als vrijstaand meubel of zelfs als inzet in een bestaande open haard.
Je hebt geen schoorsteen nodig, geen brandhout, en toch een gezellig vuureffect. Bovendien zijn ze veiliger in gebruik en eenvoudiger te onderhouden.
Veel speciaalzaken bieden advies op maat, zodat je een model vindt dat past bij jouw wensen en interieur.
Hoe gezond is chiazaad nu echt?
Chiazaad is tegenwoordig haast niet meer weg te denken uit het voedingsbeeld. Je ziet het in allerlei vormen terug: door de yoghurt, in overnight oats, verwerkt in smoothies, als basis voor pudding of zelfs als extra crunch bovenop een salade.
Het lijkt bijna alsof dit kleine zwarte zaadje een magisch ingrediënt is geworden dat overal bij kan en overal goed voor is.
Maar hoe terecht is die reputatie eigenlijk? Is chiazaad werkelijk zo gezond als vaak wordt beweerd, of is er ook een keerzijde waar we beter rekening mee kunnen houden?
Waar komt chiazaad vandaan en wat is het precies?
De oorsprong van chiazaad ligt bij de Salvia Hispanica, een plant die van nature voorkomt in delen van Midden-Amerika. Het zijn de zaadjes van deze plant die de naam ‘chia’ hebben gekregen.
Ze zijn klein, zwart of grijzig van kleur en hebben de eigenschap om vloeistof op te nemen waardoor ze een gelachtige structuur krijgen.
Die eigenschap maakt ze perfect om in gerechten te verwerken. Denk aan chia pudding of als bindmiddel in vegan bakrecepten.
Al in de tijd van de Azteken en Maya’s was chiazaad een vast onderdeel van het menu. Niet alleen vanwege de voedzaamheid, maar ook vanwege het langdurige verzadigingsgevoel dat ze geven.
In de moderne keuken zien we chiazaad vooral terug als onderdeel van een bewuste leefstijl.
Mensen die bezig zijn met gezonde voeding of sport kiezen er vaak voor om chia toe te voegen aan hun maaltijden. Maar het feit dat iets veel wordt gebruikt, betekent nog niet automatisch dat het voor iedereen even geschikt is.
Waarom kiezen zoveel mensen voor chiazaad?
Wie regelmatig met voeding bezig is, komt vroeg of laat chiazaad tegen. Niet gek ook, want dit kleine zaadje zit boordevol goede stoffen.
Het bevat van alles in een kleine hoeveelheid: vezels, plantaardige eiwitten, antioxidanten en omega 3-vetzuren.
Die combinatie zorgt ervoor dat veel mensen het beschouwen als een makkelijke manier om nét wat extra’s toe te voegen aan hun ontbijt of tussendoortje.
Vooral het gehalte aan omega 3 spreekt veel mensen aan. Dat zijn vetzuren die onder andere belangrijk zijn voor het hart en de hersenen.
Normaal gesproken krijg je die binnen via vette vis, maar dat is natuurlijk geen optie voor wie geen dierlijke producten eet. Voor vegetariërs en veganisten is chiazaad daarom een mooie plantaardige bron om toch aan die belangrijke vetten te komen.
Daarnaast zitten er behoorlijk wat vezels in, wat goed is voor de spijsvertering. Een vezelrijke voeding draagt bij aan een regelmatige stoelgang en helpt bij het in balans houden van de bloedsuikerspiegel.
Wie regelmatig last heeft van een opgeblazen gevoel of trage darmen, kan baat hebben bij het toevoegen van wat chiazaad aan de dagelijkse voeding.
Wat veel sporters aanspreekt, is het relatief hoge gehalte aan plantaardige eiwitten. Eiwitten zijn essentieel voor spieropbouw en herstel, zeker na een intensieve training.
Ook voor mensen die afvallen of hun gewicht willen behouden kan chiazaad nuttig zijn. Doordat het in de maag uitzet, zorgt het sneller voor een vol gevoel en voorkom je dat je blijft snacken.
Zijn er dan ook nadelen?
Hoewel chiazaad op papier een indrukwekkend lijstje aan voordelen heeft, is het niet voor iedereen de perfecte toevoeging.
Mensen met een gevoelige maag of darmen kunnen juist last krijgen van de hoeveelheid vezels. Als je in één keer veel chiazaad eet zonder daar genoeg vocht bij te drinken, kan dat leiden tot een opgeblazen buik of zelfs verstopping.
Het is dan ook belangrijk om klein te beginnen en goed te blijven drinken. Een ander punt waar je rekening mee moet houden, is dat chiazaad bij sommige mensen winderigheid veroorzaakt.
Dat komt doordat het lichaam tijd nodig heeft om bepaalde stoffen in de zaden af te breken. Zeker als je lichaam niet gewend is aan vezelrijke voeding, kan dit voor wat ongemak zorgen.
Er zijn ook aanwijzingen dat chiazaad de bloeddruk zou kunnen verlagen. Voor de meeste mensen is dat juist een voordeel, maar als je al een lage bloeddruk hebt of bloedverdunners gebruikt, kan dat ongewenste effecten hebben.
In zulke gevallen is het verstandig om eerst met een arts te overleggen voor je chiazaad aan je dagelijkse routine toevoegt.
Wanneer gebruik je chiazaad het best?
Chiazaad is geen wondermiddel en vervangt geen volwaardige maaltijd. Het is vooral een fijne aanvulling als je op zoek bent naar extra vezels, eiwitten of omega 3.
De meeste mensen verwerken het in ontbijtjes of snacks, omdat het dan goed combineert met yoghurt, plantaardige melk of fruit.
Een eetlepel per dag is voor de meeste volwassenen meer dan genoeg. Sommige mensen zweren erbij en voelen zich fitter, energieker of verzadigder sinds ze chiazaad zijn gaan gebruiken.
Anderen merken er niets van of krijgen er juist klachten door. Zoals bij veel voeding geldt: kijk wat het voor jou doet en luister goed naar de signalen van je lichaam.
Als het goed voelt, kun je het blijven gebruiken. En als dat niet zo is, is er gelukkig genoeg anders dat ook gezond is. Dat een voedingsmiddel als superfood wordt bestempeld, betekent niet dat het voor iedereen noodzakelijk of geschikt is.